Auteur: Jet

Het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) krijgt als eerste een verslavingspoli voor zware rokers. In het ziekenhuis staat een team van medisch specialisten klaar om longpatiënten te helpen die móeten stoppen met roken, maar dat niet voor elkaar krijgen. Dat meldt AD.nl

Zware rokers die door het WZA naar de eigen verslavingspoli worden doorverwezen, krijgen eerst een consult met een verslavingsarts. Deze arts brengt de problematiek van de patiënt in kaart, zet een behandelplan op en stemt met betrokken medisch specialisten en huisarts af wie wat gaat doen.

Indien nodig krijgen deze patiënten begeleiding van een verslavingscoach. Die biedt steun op maat als het even moeilijker gaat. Zowel de verslavingsarts als de verslavingscoach werken nauw samen met longverpleegkundigen, longartsen, diëtisten en fysiotherapeuten en als het nodig is een psycholoog.

Totale leefstijl aanpakken

De aanpak van het WZA gaat veel verder dat de bestaande afkickpoli- en cursussen die vaak beperkt blijven tot coaching en begeleiding. Het WZA wil de totale leefstijl van rokers in beeld brengen en aanpakken. ‘Zo heeft dertig procent van de zware rokers ook alcoholproblemen,’ zegt verslavingsarts Robert van de Graaf.

De ‘rokerspoli’ is een pilot die drie maanden gaat duren. In eerste instantie richt het WZA zich op longpatiënten die al onder behandeling zijn in het eigen ziekenhuis en maar niet met roken kunnen stoppen.

Levensgevaarlijke verslaving

Het WZA helpt met deze aanpak rokers op dezelfde manier als drank- en drugsverslaafden. ‘Gek genoeg stappen bijvoorbeeld verzekeraars bij deze specialistische aanpak van rokers vaak op de rem, terwijl ze dat bij drank- en drugsverslaafden niet doen,’ zegt Van de Graaf. ‘Dat komt omdat drank en drugs als echte verslaving worden gezien, terwijl roken nog steeds vaak wordt gezien als een slechte gewoonte in plaats van een levensgevaarlijke verslaving.’

De behandeling van tabaksverslaving door de verslavingszorg wordt, in tegenstelling tot andere verslavingen niet vergoed. Het WZA en Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) onderzoeken samen de mogelijkheden om de behandeling van tabaksverslaving wel vergoed te kunnen krijgen. Het WZA heeft zorgverzekeraars al wel betrokken bij het project.

Foto: fotografierende from Pexels

Stoppen met roken is lastig. Vaak vallen rokers na verloop van tijd terug in hun oude gewoonte. Een Cochrane review onderzocht welke stopmethodes het meest effectief zijn als het gaat om het voorkomen van terugval.

Alleen voortgezette behandeling met varenicline (Champix) blijkt hiervoor echt effectief. Gedragsondersteuning om valkuilen te herkennen en te voorkomen blijkt niet veel op te leveren.

Conclusies van de onderzoekers:

Gedragsinterventies die mensen leren situaties te herkennen die een hoog risico op terugval hebben, samen met strategieën om hiermee om te gaan, hebben geen waardevol voordeel opgeleverd bij het voorkomen van terugval bij onthouders die hulpmiddelen gebruiken, hoewel onverklaarde statistische heterogeniteit betekent dat we hier slechts matig zeker van zijn.

Bij mensen die met succes zijn gestopt met roken met behulp van medicatie waren er gemengde resultaten met betrekking tot verlenging van farmacotherapie langer dan standaard. Uitgebreide behandeling met varenicline hielp terugval te voorkomen; bewijs voor de effectschatting was van matige zekerheid, beperkt door onverklaarbare statistische heterogeniteit.

Matig zekerheidsbewijs, beperkt door onnauwkeurigheid, ontdekte geen voordeel van verlengde behandeling met bupropion, hoewel betrouwbaarheidsintervallen betekenen dat we een klinisch belangrijk voordeel in dit stadium niet konden uitsluiten. Bewijs van lage zekerheid, beperkt door onnauwkeurigheid, toonde geen voordeel van verlengde behandeling met nicotinevervangingstherapie bij het voorkomen van terugval bij geassisteerde onthouders. Meer onderzoek is op dit gebied nodig, vooral omdat het bewijs voor uitgebreide nicotinevervangende therapie bij niet-begeleide onthouders een voordeel suggereerde.

Uit een andere meta-analyse komt naar voren dat voor adolescenten die willen stoppen met roken, medicatie op de korte termijn effectief kan zijn, maar terugval niet voorkomt.

Bron: Trimbos Instituut

Het dampen van e-sigaretten veroorzaakt longkanker bij muizen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van New York University. De onderzoekers concluderen dat de e-sigaret ook ‘zeer schadelijk’ is voor mensen.

Nederlandse experts reageren ‘verontrust’ op de eerste wetenschappelijke studie die de e-sigaret in verband brengt met kanker. Wetenschappelijk onderzoeker Marc Willemsen van het Trimbos Instituut noemt het een ‘verontrustende en belangwekkende studie’.

‘Ik vind het een eyeopener dat ook e-sigaretten in verband worden gebracht met longkanker en mogelijk blaaskanker,’ verklaart hij de uitkomsten van het onderzoek naar vapen, zoals het gebruik van de e-sigaret ook wel wordt genoemd.

Bij dit onderzoek hebben ze het dampen nagebootst door de nicotine in de ruimte te spuiten. In de meeste e-sigaretten in Nederland zit óók nicotine.

Schade in DNA

Van de Nederlandse rokers van e-sigaretten geeft ongeveer driekwart aan dat het e-sigaretten met nicotine gebruikt. Het is voor het eerst dat wetenschappelijk vaststaat dat het dampen van nicotine kanker kan veroorzaken. Het brengt schade aan in het DNA van muizen, veroorzaakt longkanker en kan blaaskanker veroorzaken.

De hoeveelheid damp waar de muizen aan zijn blootgesteld, is volgens de onderzoekers vergelijkbaar met die van een persoon die zo’n drie tot zes jaar een e-sigaret heeft gebruikt. Nicotine is volgens Willemsen ‘voor veel mensen de reden waarom ze dampen’. E-sigaretgebruikers dampen juist om die nicotineverslaving te stillen.’

22,5 procent longkanker

De veertig muizen werden 54 weken blootgesteld aan e-sigaretten met nicotine. Van hen kreeg 22,5 procent longkanker en 57, 5 procent ontwikkelde een voorstadium van blaaskanker. Geen van de twintig muizen die damp binnenkreeg zonder nicotine ontwikkelde kanker gedurende de vier jaar dat de muizen werden onderzocht.

Willemsen:

Het is altijd de vraag of zo’n studie op muizen veralgemeniseerd mag worden naar mensen. Eerder is de relatie tussen tabaksrook en kanker ook zo onderzocht. Daar bleek later ook dat risico’s voor mensen aanzienlijk zijn. Nu moeten we kijken of er inderdaad kanker ontstaat bij mensen die langdurig gevaped hebben.

Leon van den Toorn, voorzitter van de Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), riep eerder op tot een totaalverbod op de e-sigaret. Hij wil dat er ‘geen enkele e-sigaret Nederland meer inkomt,’ omdat mensen er onder andere fors bloed van gaan ophoesten en er nieuwe afwijkingen aan de longen zijn geconstateerd. ‘Je kunt natuurlijk zeggen muizen zijn geen mensen, maar het is wel een aanwijzing dat nicotine vapen bijdraagt aan kanker.’

Volgens de Amerikaanse hoofdonderzoeker Moon-Shong Tang is het ‘voorzienbaar dat als je e-sigaretten rookt, er allerlei ziektes door kunnen worden veroorzaakt,’ zo verklaarde hij zijn uitkomsten in Amerikaanse media. ‘Op lange termijn veroorzaakt het waarschijnlijk kanker. E-sigaretten zijn slecht nieuws.’

Om in Nederland meldingen in kaart te brengen, is voor artsen een speciaal alarmnummer geopend, dat 24/7 bereikbaar is voor meldingen over de e-sigaret. Doel van de alarmlijn is dat er vaker vloeistoffen worden opgestuurd voor nader onderzoek, zodat daar diepgaander onderzoek naar kan worden gedaan.

Suikerspinlong

Longarts Van den Toorn vervolgt schertsend: ‘Het is prachtig dat de NVWA die stoffen heeft goedgekeurd, maar niet alles wat je opeet kun je ook dampen. Van een suikerspin eten krijg je niets, maar mensen die langdurig suikerspinnen maken kunnen daar een suikerspinlong van krijgen, omdat zij continu een kleurstof inademen die daarin wordt gebruikt.

Een e-sigaret die naar appels ruikt, is niet per definitie gezond. Sommigen mensen zeggen tegen me: het is allemaal nog niet zo bekend wat die e-sigaret veroorzaakt, waarom doe je zo moeilijk? Wij doen juist zo moeilijk, omdat we weten dat we anders een volksgezondheidsramp tegemoet gaan.’

Om de gevolgen van e-sigaretten in Nederland beter in kaart te brengen, moet in Nederland een netwerk ‘onverwachte en onbekende gezondheidsklachten over de e-sigaret’ uit gaan wisselen. Het netwerk roept artsen op om mogelijke gevallen telefonisch te melden bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Voor artsen is een speciaal nummer (030-2748888) geopend dat 24/7 bereikbaar is.

Doel is om ook de vloeistoffen te verzamelen van de e-sigaretten die deze patiënten hebben gebruikt. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gaat de samenstelling van deze producten onderzoeken. Verder zijn ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en het ministerie van Volksgezondheid vertegenwoordigd in het netwerk.

Ontsteking in de luchtwegen

‘Kort geleden heb ik contact gehad met het RIVM om te kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen,’ bevestigt voorzitter van de longartsenvereniging, Leon van den Toorn. ‘Wij willen patronen ontdekken in de meldingen. Zit daar een bepaalde lijn in? Zo is in Amerika ook uitgevonden dat een bepaalde toevoeging daar de boosdoener is.’

De longarts doelt daarmee op de illegale vloeistof THC, die in de Verenigde staten vooral problemen veroorzaakt. THC is een van de werkzame stoffen die ook in hasj en wiet zit. Bij de Amerikaanse gezondheidsdienst zijn 1080 gevallen van longletsel en 21 doden bevestigd die verband houden met e-sigaretten. Volgens Trimbos verdampen ook in Nederland mensen THC-olie via een e-sigaret, maar gebeurt dat slechts op kleine schaal.

Van den Toorn verwacht dat in Nederland een combinatie van bestanddelen schade veroorzaakt. ‘Van een aantal bestanddelen is het bekend dat die ontsteking van het slijmvlies van de luchtwegen geeft. Als je het honderd keer doet, kan het misschien een ontsteking geven in de longen, en als je het duizend keer doet, kan het kans geven op kanker.’

Bron: AD.nl / Eurekalert.org

Nederlandse longartsen willen een totaalverbod op e-sigaretten in Nederland. ‘Wij willen dat er geen enkele e-sigaret Nederland meer in komt. Bij een totaalverbod op elektronische sigaretten hangen we de vlag uit.’

Dat zegt Leon van den Toorn, voorzitter van de Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) tegen het AD. Het is voor het eerst dat de voorman van de longartsen zulke verregaande maatregelen bepleit. Verschillende ‘zorgwekkende ontwikkelingen’ dragen er volgens de longarts aan bij dat hij nu wél over wil gaan tot ‘een totaalverbod op elektronische sigaretten’. De stellingname is opvallend, omdat een aantal jaren geleden veel longartsen nog zeer positief waren over de e-sigaret.

Intensive care

Het aantal Nederlanders dat na het gebruik van de e-sigaret met klachten bij de longarts terechtkwam, is opgelopen van drie naar acht. Eén patiënt was er zo ernstig aan toe dat die recent op de intensive care belandde.

Daarnaast meldden diverse Nederlanders zich inmiddels bij de longartsenvereniging omdat zij klachten kregen na het dampen, zoals het gebruik van de elektronische sigaret ook wel wordt genoemd. Zij hadden geen longarts geraadpleegd, maar deden dat na een oproep alsnog.

Staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid laat weten dat hij ‘heel benieuwd’ is naar ‘de nieuwste medische inzichten van Leon van den Toorn en zijn collega’s’. Hij wil hun bevindingen betrekken bij het lopende onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van e-sigaretten.

Een totaalverbod uitvaardigen, kan ik niet zomaar. Ik heb bijvoorbeeld ook te maken met Europese regels. Maar ik wil me graag inzetten voor alles wat we kunnen bedenken om roken en e-roken verder terug te dringen.

Bikkelharde conclusies

Op het Europese longartsencongres in Madrid vorige week zijn bikkelharde conclusies getrokken over e-roken. ‘Er waren twee grote besprekingen gewijd aan de e-sigaret, waarin de bewijslast helder op een rijtje is gezet,’ verklaart Van den Toorn.

‘Daar is uitgekomen dat wij onder geen enkele omstandigheid de e-sigaret kunnen aanraden. De vaak gehoorde opmerking dat de e-sigaret 95 procent minder schadelijk zou zijn is op geen enkel wetenschappelijk bewijs gebaseerd. Het lijkt erop dat slechts een enkeling er zo in slaagt om te stoppen met roken.’

Wereldwijd heeft het aantal patiënten dat klachten heeft na het dampen een vlucht genomen. Bij de Amerikaanse gezondheidsdienst zijn 1080 gevallen van longletsel en 21 doden bevestigd die verband houden met e-sigaretten.

De vraag naar hulp om te stoppen met roken is in zes jaar tijd geëxplodeerd. In 2018 klopten 12 keer zoveel mensen bij hun zorgverzekeraar aan als in 2012 om een stoppen-met-rokencursus te volgen of medicatie te kunnen gebruiken tegen hun rookverslaving. 

Dat meldt het AD op basis van gegevens van drie grote verzekeraars. Ook het Trimbos Instituut ziet dat steeds meer rokers een poging doen om van hun verslaving af te komen.

Antirookcursussen en stoppen-met-rokenmedicatie worden vergoed vanuit de basisverzekering. Circa veertigduizend mensen die verzekerd waren bij VGZ, CZ en Menzis maakten daar afgelopen jaar gebruik van. In 2012 waren dit nog geen 3200 rokers.

Antirookcursus

Vermoedelijk ligt het aantal rokers dat in 2018 serieuze hulp zocht nog veel hoger, aangezien de drie verzekeraars samen 57 procent van de markt in handen hebben. Ze hebben dus geen zicht op alle hulpvragen.

Uit onderzoek blijkt dat 20 tot 30 procent definitief stopt met roken na een antirookcursus. Dat is vaak effectiever dan een eigen poging waarbij dit maar 5 procent van de stoppers lukt.

Stoppoging

Ook het Trimbos Instituut ziet dat elk jaar meer rokers van hun verslaving af willen. Vorig jaar deed 37 procent een stoppoging. Vier jaar eerder was dit 34 procent. ‘Snel gaat het dus niet, maar het is wel goed nieuws,’ zegt Marc Willemsen, wetenschappelijk directeur tabaksontmoediging bij het Trimbos Instituut tegenover het AD.

Ondanks de positieve trends is er nog een enorm terrein te winnen. Nederland telt 3,1 miljoen rokers, waarvan 465.000 zware rokers die meer dan twintig sigaretten per dag roken. In 2001 waren dat 4,5 miljoen gewone rokers waarvan 1,3 miljoen zware paffers. Ongeveer één miljoen rokers doen elk jaar een poging om te stoppen met roken.

Geen eigen risico meer

Willemsen denkt dat pas vanaf januari 2020 écht veel verstokte rokers bij de verzekeraar zullen aankloppen voor hulp. Dan betaalt de roker niet langer eigen risico (385 euro) voor een cursus of medicatie, wat de meeste zorgverzekeraars nu nog wel in rekening brengen. ‘Die paar honderd euro is een drempel om serieuze hulp in te schakelen. Veel mensen kunnen dat niet betalen.’

‘Dat die 385 euro niet zelf meer betaald hoeft te worden, kan net het laatste zetje zijn. Je kunt wel zeggen: dan moeten ze het geld dat ze normaal aan tabak uitgeven maar in hun cursus steken, maar zo werkt dat niet bij een verslaving,’ vervolgt hij. ‘We weten inmiddels dat het heel moeilijk is om van de sigaretten af te komen’ Gemiddeld hebben rokers vijf a zeven pogingen nodig om definitief te stoppen.

Willemsen vindt dat de verzekeraars dan ook de hulp bij meerdere pogingen per jaar zou moeten vergoeden. ‘Hoe sneller de roker na een mislukte poging weer opnieuw de sprong waagt, des te beter. Op den duur scheelt dit de verzekeraar heel veel kosten die ze normaal aan gezondheidsklachten van rokers kwijt is’

Levensverwachting

Het Trimbos en het CBS brachten in 2017 harde cijfers naar buiten. Uit onderzoek onder 40 duizend Nederlanders bleek dat een op de vier zware rokers overlijdt vóór zijn pensioen. Hun levensverwachting is gemiddeld 13 jaar korter dan dat van niet-rokers. De belangrijkste doodsoorzaken waren longkanker en andere kankers. Ook matige rokers (minder dan 20 sigaretten per dag) verloren 9 levensjaren vanwege hun verslaving.

Kettingrokers die de hele dag doorpaffen zijn er steeds minder, zegt Willemsen. ‘Probeer het maar eens – meer dan een pakje op één dag. Dat is bijna ondoenlijk, nu je niet meer op het werk en het openbaar vervoer mag roken.’

Een verstokte roker heeft vaak niet genoeg aan een antirookcursus, vertelt hij. Die kan baat hebben bij medicijnen, zoals Champix en Zyban, die de hunkering naar nicotine verminderen. Bekende hulpmiddelen zijn ook nicotinepleisters en –kauwgum.

De zorgverzekeraars vergoeden alleen cursussen en hulpmiddelen die geregistreerd staan in het Kwaliteitsregister Stoppen Met Roken. De antirookcursussen moeten bewezen effectief zijn en ten minste vier momenten aanbieden waarop de behandelaar en verslaafde contact hebben, zodat de roker zich gesteund voelt tijdens de stoppoging.

Allen Carr

Hoogleraar gedragswetenschappen Arie Dijkstra van de Rijksuniversiteit Groningen probeert al jaren de Allen Carr-methode in het kwaliteitsregister te krijgen. Dit is een wereldberoemde methode van de Britse accountant Allen Carr, die zelf ooit honderd sigaretten per dag rookte. In een 6 uur durende sessie worden de mechanismen uitgelegd die een roker doen roken. De conclusie: roken voelt alleen goed omdat je daarmee een verslaafd lichaam voedt. Die ontnuchterende kijk moet de verslaafde zelf doen beslissen om te stoppen, zonder trucjes of medicatie.

Dijkstra deed vier jaar onderzoek naar de methode. De rokers die de Allen Carr methode volgden hadden een bijna vier keer zo grote kans hadden om na 13 maanden gestopt te zijn met roken dan de rokers die op een andere manier wilden stoppen. ‘Ik zegt niet dat Allen Carr de beste antirookcursus is, maar bewezen effectief is hij zeker’

Zorgverzekeraar Menzis wacht de eventuele aanpassing in het kwaliteitsregister niet langer af en vergoedt vanaf deze maand de Allen Carr methode volledig.

Bron: AD.nl